Λιπών τα της γης, νυν κατοικεί εν πόλω,
Κλέος Ζακύνθου Διονύσιος ο νέος.

Σεβαστοί Πατέρες, αγαπητοί Αδελφοί.

Χαρά ανεκλάλητο έχει σήμερα η Αγιώτατη του Χριστού Εκκλησία, τιμώντας τη μνήμη του Ιεράρχου διαπρεπούς, γνήσιας εικόνος του Αρχιεποίμενος Χριστού, ο οποίος μάλιστα έζησε και σε χρόνους που δεν απέχουν πολύ από τους δικούς μας. Πράγματι, ο Άγιος μόλις πριν 379 έτη, το 1624, εκοιμήθη μεταβαίνων από των επίγειων εις τα ουράνια, εκ των πρόσκαιρων εις τα αιώνια.
Άφησε μάλιστα φήμη Οσίου ανθρώπου με τα αναρίθμητα περιστατικά συμμορφώσεως του εις τις ευαγγελικές επιταγές, τα οποία κοσμούν την επί γης άγια ζωή του. Είναι δε τόσα πολλά και σπουδαία, ώστε να διστάζουμε να επιλέξουμε κάποιο από αυτά προς πλατύτερη ανάπτυξη, αποσιωπώντας τα υπόλοιπα. Όμως, επειδή λόγω στενότητος χρόνου δεν δυνάμεθα να τα αναπτύξουμε όλα και στην πληρότητα τους, αιτούμενοι δια τούτο την συγνώμη του Αγίου, περιοριζόμεθα μόνον εις το να αναφέρουμε τα εξής:
Ο κάθε άνθρωπος κατά την πνευματικήν αυτού πορεία πολεμάται από τρεις θανατηφόρους εχθρούς τη Σάρκα, τον Κόσμο και το Διάβολο. Όποιος αναδειχθεί νικητής και των τριών είναι γνήσιος στρατιώτης Ιησού Χριστός, άνδρας τέλειος εις μέτρον ηλικίας, εις τον οποίον εγκατοικεί το Πνεύμα το Άγιο. Και ο Άγιος Διονύσιος τέτοιος επόθησε να γίνει. Έτσι, αν και καταγόταν από αρχοντική και πλούσια οικογένεια, θεώρησε την πάσαν απόλαυση της παρούσης ζωής ως σκύβαλα και «γενναίως κατεφρόνησε γονέων αγάπην, πλούτου όγκον, γένους περιφάνειαν, αξιωμάτων τιμάς και δόξας και πάσαν άλλη σαρκός αρεσκείαν και ηδυπάθειαν». Έσπευσε να εγκαταβιώσει σε Μονή δοκιμασμένη και αποδεδειγμένως ιερά μάνδρα, διάσημη για τους πνευματικούς μοναχούς της, την Ιερά Μονή Στροφάδων. Κι εκεί ως δόκιμος αρχικώς, μετέπειτα δε ως Μοναχός προσπάθησε να υπερβεί τους Πατέρες της Μονής εις την αγρυπνία, την ανάγνωση πνευματικών βιβλίων, την προσευχή, τη νηστεία και τα άλλα του αγγελομίμητου βίου. Έγινε δε γρήγορα ονομαστός για το αδιάπτωτο αγωνιστικό φρόνημά του και τη μεγάλη του ταπείνωση. Έτσι, οι Προεστοί της Μονής εκείνης ευκόλως απεφάσισαν την προαγωγή του εις τας τάξεις του Ιερού Κλήρου, ώστε ως άλλος Μελχισεδέκ να προσφέρει «ιλαστηρίους ευχάς» και την αναίμακτον ιερουργία.
Όταν κάποτε απεφάσισε να μεταβεί εις τα Ιεροσόλυμα προς προσκύνησιν των Αγίων Τόπων «ου έστησαν οι πόδες του Κυρίου», διήλθε από την Αθήνα και επεσκέφθη κατά την εκκλησιαστική τάξη τον τότε Μητροπολίτη. Ο δε Δημιουργός του παντός και Κύριος του ελέους εφώτισε την διάνοια του συνετού εκείνου Ιεράρχου και επίεσε τον Διονύσιο να δεχθεί την διαποίμανση της Επισκοπής Αιγίνης, η οποία τότε εχήρευε. Βεβαίως, ο Διονύσιος όρθωσε τείχος απροσπέλαστο την ταπείνωση του, επικαλούμενος την αναξιότητά του. Όμως, οι πιέσεις που ασκήθηκαν ήσαν τόσο ασφυκτικές ώστε ο Διονύσιος αναγκάσθηκε να υποχωρήσει πειθόμενος ότι έτσι κάνει υπακοή εις το θείο θέλημα. Εχειροτονήθη μάλιστα εις το Ιερό Παρεκκλήσιο του Αγίου Ελευθερίου, το οποίο μέχρι σήμερα σώζεται δίπλα από τον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. Όμως, ούτε η εξουσία, ούτε η αίγλη του Επισκοπικού βαθμού εθάμβωσαν τον ταπεινό νου του Διονυσίου. Εκείνος ήταν μονίμως αιχμαλωτισμένος από τα θέλγητρα της ησυχαστικής ζωής και της μοναχικής τάξεως την οποία συνεχώς επεδίωκε. Έτσι, μόλις ετακτοποίησε κάποια σοβαρά προβλήματα της Επισκοπής του, έσπευσε να αναζητήσει τον κατάλληλο διάδοχό του και ανεχώρησε επιστρέφοντας εις την πατρίδα του Ζάκυνθο, προκειμένου να συνεχίσει την οσιακή βιοτή του εις την αγαπημένη του Μονή των Στροφάδων.
Όμως, και πάλι «άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει». Επιστρέφοντας εις την πατρίδα του, ευρίσκει την Επισκοπή Ζακύνθου χηρεύουσα και τα προβλήματα να σωρεύονται. Ευγνώμονες οι Ζακυνθινοί προς το Θεό για το αναπάντεχο δώρο να τους στείλει σε κρίσιμη ώρα τον ενάρετο συμπατριώτη τους και μάλιστα χειροτονημένο Επίσκοπο της Εκκλησίας του Χριστού, σπεύδουν να του ζητήσουν να αναλάβει τη διαποίμανση της Επισκοπής Ζακύνθου. Ο Άγιος όμως, ο οποίος είχε επιστρέψει εις την Ζάκυνθο με μόνο σκοπό την ησυχία και την θεωρητική βίωση της μοναδικής πολιτείας, αρνιόταν επιμόνως. Έτσι, προκειμένου να ευρεθεί λύση, οι Ζακυνθινοί συμφώνησαν και το Πατριαρχείο συγκατατέθηκε να αναλάβει ο Διονύσιος την Επισκοπή Ζακύνθου επιτροπικώς, δηλαδή να εκτελεί χρέη Επισκόπου Ζακύνθου μέχρι την εκλογή του καταλλήλου εις την Επισκοπή αυτήν.
Μετά δε την εκλογή νέου Επισκόπου, ο Διονύσιος ανεχώρησε για την Ιερά Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου της επονομαζομένης Αναφωνήτριας. Το έκανε δε αυτό διότι το Μοναστήρι αυτό ευρίσκεται εις υψηλό και δύσβατο όρος της Ζακύνθου, όπου λόγω της τραχύτητος του δρόμου αποθαρρύνονταν οι πολλοί και δεν ανέβαιναν. Έτσι, με μοναδικό κριτήριο τη διασφάλιση της τόσο ποθητής του ησυχίας ο Άγιος ανέβηκε εις την νέα του πνευματική παλαίστρα όπου κυριολεκτικώς ελησμόνησε τα του κόσμου και τα εν τω κόσμω επιδιδόμενος εις την άσκηση και την προσευχή. Από την περίοδο αυτή της ζωής του προέρχονται και τα περισσότερα θαύματά του, τα οποία τον κατέστησαν διάσημο εις τους κόλπους του χριστεπώνυμου πληρώματος και τον ανέδειξαν ταχύ αντιλήπτορα και πρεσβευτή προς Κύριον θερμόν, τόσο εν ζωή, όσον και μετά την οσιακή κοίμησή του.
Κατά την περίοδο αυτήν παρουσιάζεται ανάγλυφος η σμιλεμένη εις την ψυχή του αρετή και αναδεικνύεται ο Άγιος κατοικητήριον του Αγίου Πνεύματος, Είναι η περίοδος κατά την οποίαν ο Άγιος συγχωρεί τον ίδιο το φονέα του αδελφού του και τον φυγαδεύει προκειμένου να γλυτώσει τον βέβαιο θάνατο από το απόσπασμα που τον καταδίωκε. Είναι η περίοδος κατά την οποίαν ο Άγιος λύοντας από τον δεσμό του αφορισμού τυμπανιαίο πτώμα γυναικός κεκοιμημένης από ετών ,επιτυγχάνει την παραχρήμα διάλυσή του και την ανάπαυση της ψυχής της. Είναι η περίοδος κατά την οποίαν ο Άγιος αποκτώντας το διορατικό χάρισμα αναδεικνύεται εις απλανή πνευματικό πατέρα και διακριτικό εξομολόγο, προλαμβάνοντας τους εξομολογουμένους και ανακοινώνοντας αυτός πρώτος τα κρίματά τους, ώστε να τους οδηγήσει εις συναίσθησιν και μεγαλυτέρα μετάνοια.
Εις την Ιεράν τέλος μονή της Παναγίας της Αναφωνητρίας παρέδωκε εις Κύριον το πνεύμα του προγνωρίζοντας το θανατό του και ανακοινώνοντας τον, εις τους Πατέρες της Μονής δίδων και λαμβάνων συγχώρησιν από όλους. Ήταν η 17η Δεκεμβρίου του έτους 1624, όταν το θλιβερό άγγελμα διεδόθη από άκρου εις άκρον της νήσου Ζακύνθου και γοερός θρήνος του πιστού λαού ανεβιβάζετο εις τον θρόνο του Κυρίου για την απώλεια του Πατρός, του Διδασκάλου, του τροφέως των πτωχών, του προστάτου των χήρων και των ορφανών, γενικώς του ευεργέτου των πάντων. Το σεβάσμιο λείψανό του κατετέθη εντός του Παρεκκλησίου του Αγίου Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου εις την Ιερά Μονή Στροφάδων, όπου ο Άγιος είχε δεχθεί το αγγελικό σχήμα και την οποίαν τόσο πολύ είχεν αγαπήσει.
Όμως, «δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσιν». Δεν παρήλθαν πολλά έτη και ο Άγιος εφάνη εις τον Ηγούμενο και τους Αδελφούς της Μονής λέγων: «τι με κρατείτε εδώ εις τον τάφο κεκλεισμένο; Εκβάλλετε με έξω». Πράγματι ο Ηγούμενος και οι Πατέρες έσπευσαν να κάμουν την ανακομιδή των λειψάνων, οπότε έκθαμβοι ανακάλυψαν ότι το Ιερό σκήνωμα δεν είχε αποσυντεθεί, αλλά ήταν ολόσωμο ενδεδυμένο την Αρχιερατική στολή με την οποία είχε ταφεί. Αποπνέον άρρητο ευωδία. Από τη στιγμή εκείνη εως τις μέρες μας, ο Άγιος Διονύσιος αποτελεί την ζώσα απόδειξη της αληθούς Πίστεως των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών. Το άφθαρτο λείψανό του είναι σημείο αναφοράς για ολόκληρη την Ορθοδοξία, ενώ πλήθος πιστοί καταφεύγουν εις την χάρη του Αγίου για να λάβουν το αίτημα της καρδίας τους.
Αλλά και μετά θάνατον ο Άγιος εξακολουθεί να διδάσκει, όχι μόνον με όσα εν ζωή έπραξε, αλλά και με παράδειγμα μοναδικό, διαρκές και αναμφισβήτητο μέχρι σήμερα. Αγάπησε ο Άγιος τη Χριστομίμητο Ταπείνωση και την έκανε κτήμα της ψυχής του πολύτιμο. Αυτή λοιπόν η ταπείνωση τον συνοδεύει εως τώρα και ο ίδιος της ταπεινώσεως αυτής γίνεται κήρυξ διαπρύσιος. Πώς; Εάν κανείς επισκεφθεί τον Ναό του Αγίου εις την Ζάκυνθο και προσέλθει να προσκυνήσει το σεπτό λείψανό του, θα παρατηρήσει ότι είναι μεν ενδεδυμένο Αρχιερατική Στολή, όμως, επί της κεφαλής αντί της Δεσποτικής Μίτρας φέρει απλούν καλυμμαύχιο μετά επανωκαλυμμαύχου. Πολλές δε φορές επεχείρησαν οι Πατέρες της Μονής του να αφαιρέσουν το επανωκαλύμμαυχο και να τοποθετήσουν μίτρα, ο Άγιος όμως, δεν συγκατετέθη ποτέ και το επανωκαλύμμαυχο δεν έβγαινε από το κεφάλι του. Μία μάλιστα φορά κατά την οποίαν επίεσαν πολύ οι Πατέρες τα πράγματα και μετά δυνάμεως πολλής και βίας επιχειρούσαν να αφαιρέσουν το επανωκαλύμμαυχο για να τοποθετήσουν μίτρα, ο Άγιος επέτρεψε και εσχίσθη λίγο το δέρμα της κεφαλής του εις το μέτωπο και αμέσως έτρεξε αίμα ζεστό, οπότε και οι Πατέρες βλέποντας το θαύμα αυτό φοβήθηκαν και ζητώντας τη συγνώμη του Αγίου τον άφησαν εις την ησυχία του, να φέρει επανωκαλύμμαυχο, απόδειξη του ότι ο Άγιος προέκρινε και προέβλεπε την μοναχική του ιδιότητα, μια που καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του το μοναχικό του φρόνημα, ήταν αυτό που επεβάλλετο εις την κάθε απόφαση του, την κάθε του κίνηση, την κάθε του φράση.
Αδελφοί μου.
Εάν θέλουμε να διδαχθούμε κάτι από τον σήμερον εορταζόμενον και τιμώμενον Άγιον Διονύσιο, Επίσκοπο Αιγίνης και πολιούχο Ζακύνθου, αυτό πρέπει να είναι η έκδηλη εις πάσα στιγμή της ζωής του Χριστομίμητος, Ταπείνωση. Είναι η ίδια αρετή που το μετά από ολίγες ημέρες γεννώμενο νήπιο της Βηθλεέμ παρουσιάζει και διδάσκει εις την ανθρωπότητα. Ας προσπαθήσουμε να αντιγράψουμε τον Άγιο και να μιμηθούμε το Χριστό καταστέλλοντας το υψηλό φρόνημα μας και συνειδητοποιώντας την ανθρώπινη αδυναμία και ουτιδανότητα μας. Αμήν.