ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΕΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΤΗ ΙΩΑΝΝΗ.
(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ)

Δεν χρειάζεται από εμάς κανένα βραβείο και εγκώμιο ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, καθόσον έλαβε τη μαρτυρία και το βραβείο από το μονογενή Υιό του Θεού, που τον ανακήρυξε ανώτερο από όλους τους προφήτες και οσίους και δικαίους όλων των αιώνων.
Όμως αυτό το γεγονός της Θεϊκής μαρτυρίας που υπερβαίνει κάθε ανθρώπινο λόγο, δεν πρέπει να μας αφήσει να σιωπήσουμε και να τον αφήσωμε και εμείς αβράβευτο με λόγια. Αντίθετα για το λόγο που αναγορεύθηκε και μαρτυρήθηκε από το δεσπότη των όλων Χριστό ότι είναι τόσο σπουδαίος, πρέπει να εξυμνήται κατά δύναμη, όχι για να προσθέσουμε κάτι στη δόξα του, αλλά για να εκπληρώσουμε εμείς την οφειλή, ανυμνώντας κια διηγούμενοι τα θαυμάσιά του.
Πραγματικά όλος ο βίος του αγίου Ιωάννη είναι θαύμα θαυμάτων. Όχι μόνο όλος ο βίος του, αλλά και τα πολύ πριν από το βίο του και τα μετά το βίο του γεγονότα, όσα αναφέρονται σ' αυτόν, είναι πέρα από όλα τα θαύματα. Θείες γι' αυτόν προρρήσεις θεολήπτων προφητών τον χαρακτηρίζουν άγγελο, όχι άνθρωπο, λυχνία φωτός, θεοφεγγή και αστέρα αυγερινό, γιατί προπορεύθηκε του ηλίου της δικαιοσύνης και ως φωνή του ιδίου του Λόγου του Θεού.
Όταν πλησίασε η σύλληψή του, όχι άνθρωπος αλλά άγγελος από τον ουρανό λύει τη στείρωση του Ζαχαρία και της Ελισάβετ, αναγγέλοντας ότι οι από τη νεότητά τους άγονοι θα γεννήσουν σε βαθειά γεράματα παιδί, και προκαταγγέλει ότι η γέννηση του παιδιού αυτού θα προξενήσει πολλή χαρά, γιατί θα είναι σωτηριώδης για όλους. <<Θα είναι μεγάλος ενώπιον του Κυρίου και θα πληρωθεί άγιο Πνεύμα από τη κοιλιά της μητέρας του ακόμα και θα στρέψει πολλούς από τους υιούς Ισραήλ πρός το Κύριο το Θεό τους και θα πορευθεί εμπρός του με το πνεύμα και τη δύναμη Ηλιού>> (Λουκ.1,15).
Ετσι όχι μόνο πριν γνωρίσει το κακό ο Ιωάννης εξέλεξε το αγαθό, σύμφωνα με τα γραμμένα (Ησ. 7,16), αλλά ήταν υπερκόσμιος και πριν ακόμη γνωρίσει το κόσμο, που ως έμβρυο δεν του διέφυγε η θεϊκή παρουσία όταν σκιρτά από μέσα - τι θαύμα και αυτό - στη κοιλιά της μητέρας του, όταν εκείνη ήρθε σε επαφή και ασπάσθηκε τη Θεοτόκο.
Όταν πάλι γεννήθηκε δυνάμωνε με το Πνεύμα και επειδή δεν ήταν άξιός του ο κόσμος, διέμενε από παιδική ηλικία συνεχώς στην έρημο, ζώντας βίο λιτό, μόνο για το Θεό μέχρι την ημέρα της αποστολής του, το καιρό του βαπτίσματος του Κυρίου. Και έκτοτε με λόγια και έργα έδειχνε με το δάκτυλο και συνέστηνε το Κύριο, ότι αυτός είναι ο Υιός του Πατρός που θα σηκώσει την αμαρτία του κόσμου.
Αφού έτσι προετοίμασε την οδό του Κυρίου και τέλεσε όλα εκείνα για τα οποία αποστάλθηκε, αναχωρεί από το πλήθος, παραδίδοντας τους μαθητές του και το κόσμο στο Κύριο.
Ο Ιωάννης κήρυττε τη μετάνοια και στιγμάτιζε κάθε τι το παράνομο. Τότε έλεγξε για όλες τις πονηρές πράξεις και τον Ηρώδη, γιό του βρεφοκτόνου εκείνου, που ζούσε με ακολασία. Ο Ιωάννης δεν δεχόταν να σιωπά και μάλιστα τον έλεγχε για την γυναίκα που άρπαξε από τον αδελφό του και του έλεγε, <<δεν δικαιούσαι να έχεις τη γυναίκα του αδελφού σου Φιλίππου>>. Ο Ηρώδης μη ανεχόμενος τον έλεγχο ή μάλλον τους ελέγχους, τον έκλεισε στη φυλακή.
Από την άλλη μεριά η μοιχαλίδα Ηρωδιάς μνησικακούσε οργισμένη κατά του Ιωάννη και ήθελε να τον σκοτώσει για να σταματήσει ο έλεγχός της, καθόσον είχε και παιδί από τον Φίλιππο που κατά τον Μωυσαϊκό νόμο και αν ακόμη είχε πεθάνει εκείνος, δεν επέτρεπε στον αδελφό να νυμφευθεί την γυναίκα του. Αλλά εκείνη έκανε τη πράξη αδιάντροπα και φανερά. Ο Ηρώδης δεν μπορούσε να κάνει τίποτα κακό γιατί φοβόταν τον Ιωάννη, επειδή όλοι τον αναγνώριζαν ως δίκαιο και άγιο προφήτη.
Άλλωστε και ο ίδιος τον άκουε ευχάριστα όταν μιλούσε όπως λέγει ο Ευαγγελιστής Μάρκος. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει τίποτα παραπάνω γιατί στα πνευματικά συμβαίνει το αντίθετο που γίνεται με τα φάρμακα. Με τα φάρμακα στην αρχή αισθανόμεθα μεν πίκρα, αλλά τα δεχόμαστε στη συνέχεια γιατί καταλαβαίνουμε την ωφέλεια, ενώ στα πνευματικά, ακούμε με ευχαρίστηση τα γλυκά λόγια, αλλά δεν αλλάζουμε ζωή γιατί ερχόμεθα σε αντίθεση με τις πονηρές ορέξεις μας.
Η Ηρωδιάς, που ήταν σοφή στη κακουργία, του διέλυσε όμως και αυτό το φόβο και τον παρέσυρε προς το φόνο, χωρίς αιτία, όπως τον συμβούλευσε μάλλον τον παραπλάνησε. Γεμάτη μίσος από τον έλεγχο του προφήτη ζητούσε την ευκαιρία να του κλείσει το στόμα.
Αυτή παρουσιάσθηκε στα γενέθλια του Ηρώδη μπροστά σε όλους τους επισήμους και με συγκεντρωμένο μεγάλο πλήθος από το λαό. Τότε άφησε επίτηδες τη κόρη της να χορεύσει κάτω από τα βλέμματα όλων, προκλητικά και φυσικά άρεσε σε όλους. Πως βέβαια δεν θα χόρευε αναιδώς και δεν θα άρεσε, αφού ήταν κόρη της και από αυτήν τα διδάχθηκε όλα.
Πρώτα απ' όλους ενθουσίασε πάρα πολύ ο χορός της το φιλοπαίγμονα βασιλιά Ηρώδη που αμέσως της είπε να ζητήσει ό,τι θέλει και ορκίσθηκε να το δώσει μέχρι το μισό της βασιλείας του.
Πηγαίνει τότε το αδιάντροπο κορίτσι στη μητέρα του και διδασκάλισσα των ασέμνων πηδημάτων και λυγισμάτων, και τη ρωτά τι να ζητήσει. Αυτή αρπάζει την ευκαιρία και τη συμβουλεύει να ζητήσει γρήγορα τη κεφαλή του προφήτη και βαπτιστή Ιωάννη πάνω σε πινάκιο.
Ο Βασιλιάς άν και φαινομενικά λυπήθηκε, δεν ήθελε να απορρίψει το αίτημά της γιατί τάχα ορκίσθηκε και δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Έτσι έστειλε στη φυλακή ανθρώπους και αποκεφάλισαν τον Ιωάννη και έδωσαν τη κεφαλή του στο κορίτσι.
Να πόσο κακών αίτιο είναι η δοξομανία. Όλο αυτό το συμπόσιο το συνεκρότησε η κενοδοξία. Έτσι ο βασιλιάς βρέθηκε σε δύσκολη θέση γιατί ή θα σκότωνε το προφήτη ή θα γινόταν επίορκος. Ο όρκος ήταν για επίδειξη, ο φόβος από τη παράβαση του όρκου για φιλοδοξία, ο φόνος για τη τήρηση του όρκου.
Έτσι ο Ηρώδης είναι το πρότυπο κάθε κακίας και ασεβείας, το όργανο της παρανομίας ο σαρκικός άνθρωπος και απέναντί του ο Ιωάννης, η στήλη κάθε αρετής και ευσεβείας, το περίλαμπρο ταμείο των χαρισμάτων του Πνεύματος. Έχουμε μπροστά μας λοιπόν δύο εικόνες, αυτή όταν ζούμε κατά μίμηση του δερμάτινου Ηρώδη που ευφραίνει και τιμά λίγο καιρό όσους αποφασίζουν να ζουν με το πρότυπό του και την άλλη με όσους ζουν με το ζήλο του Ιωάννη αντιστεκόμενοι στις ορέξεις και πράξεις του σώματος, που μπορεί μεν να πονέσουν για λίγο, αλλά έπειτα θα τους χαρισθεί δόξα και απόλαυση θεία και απόρρητη, αληθινή και αιώνια. Σε αυτούς που ζούν σαρκικά, δεν είναι μόνο θνητά και πρόσκαιρα τα τερπνά, αλλά και τόσο μικρά και ευτελή, ώστε να ομοιάζουν με ξυλοκέρατα και τροφή χοίρων.
Οι άγιοι οφείλουν να δίνουν τη ζωή τους για την αρετή και την ευσέβεια κατά την εντολή του Κυρίου, γι' αυτό κατάλληλος μάλλον σε τούτους είναι ο βίαιος υπέρ του καλού θάνατος. Και ο Κύριος με τέτοιο τρόπο γεύθηκε το θάνατο. Έπρεπε δε και ο θάνατος του Ιωάννη να είναι πρόδρομος του θανάτου του Χριστού, έτσι ώστε κατά τη πατρική προς αυτόν προφητεία να προπορευθεί από το Κύριο για να δώσει γνώση σωτηρίας και στους ευρισκόμενους στο σκότος του Άδη, για να προστρέξουν και εκείνοι και πετύχουν την εν Χριστώ μακαρία και αθάνατη ζωή. Αυτή τη ζωή είθε να την επιτύχουμε όλοι εμείς, με τις πρεσβείες τούτου που την πέτυχε από τη μητρική κοιλιά ακόμα και τη διεκήρυξε στους επί της γης και κάτω από τη γη και καθοδηγεί όλους τους ανθρώπους με έργο λόγο και ικεσίες στο Κύριό μας, στον οποίο μόνο πρέπει δόξα αιωνίως. Γένοιτο.
______________________________
Ο λόγος αυτός ήταν ο τελευταίος του αγίου ως μοναχός στο Άγιον Όρος και πιθανώς εξεφωνήθη τον Αύγουστο του 1337. Μεταξύ των άλλων -που δεν αναφέραμε για συντομία- αναφέρεται στην ιδιοκτησία που δεν πρέπει να έχουν οι μοναχοί κατά το πρότυπο του Προδρόμου και ερημίτη αγίου Ιωάννου.

(Απόσπασμα από: ΠΑΤΕΡ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΓΡΗΓ.ΠΑΛΑΜΑΣ"Τ.10)