<<Πίστιν Χριστού ωσεί θώρακα, ένδον λαβών εν τη καρδία σου, τας εναντίας δυνάμεις κατεπάτησας πολύαθλε, και στέφει ουρανίω εστέφθης, αιωνίως ως αήττητος.>>

Σεβαστοί πατέρες, Αγαπητοί Αδελφοί.

Έναν ηρωϊκό στρατιώτη Ιησού Χριστού, αλλά και έναν πραγματικό ήρωα της επιγείου πατρίδος τιμούμε απόψε, του οποίου μάλιστα τεμάχιο του Ιερού του σκηνώματος, ως πολύτιμο θησαυρό φυλάσσουμε εις την Ιερά και σεβασμία Μονή μας. Και ήταν όντως ανδρείος ο μακάριος Θεόδωρος ο Τήρων, γι’ αυτό και προετιμάτο για στρατιωτικές αποστολές παρακινδυνευμένες, αλλά και παρέμενε εις το τάγμα των τηρώνων, δηλαδή των νεοσυλλέκτων, προκειμένου να αποτελεί παράδειγμα, αλλά και να προγυμνάζει τους νέους στρατιώτες του ρωμαϊκού στρατού.
Αυτή του όμως η ανδρεία δεν ήταν μόνο ένα έμφυτο συναίσθημα, χάρισμα Θεού στο νεαρό στρατιώτη• ήταν, κυρίως, έργο της Χάριτος στη σμιλεμένη από τα νάματα της Ορθοδοξίας ψυχή του. Και η ανδρεία του αυτή πήγαζε από τη διαβεβαίωση του Αποστόλου Παύλου ότι «εάν τε ζώμεν, εάν τε θνήσκωμεν του Κυρίου εσμέν». Παραδωμένος, λοιπόν, στο θέλημα του Θεού και εμπιστευόμενος τη ζωή του εις τη Θεία Πρόνοια, πορευόταν ο στρατιώτης του Ουρανίου Βασιλέως εν πάση υπακοή εις το θέλημα του επιγείου.
Υπήκουε λοιπόν, αποδίδοντας τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, αλλά και τα του Θεού τω Θεώ. Έτσι, όταν έφθασε εις το στρατόπεδο διάταγμα του επιγείου Βασιλέως να θυσιάσουν όλοι οι στρατιώτες εις τα είδωλα, τα ξόανα των ψεύτικων θεών, ο Θεόδωρος ο Τήρων, επιδεικνύοντας ομολογιακώς την εις Χριστόν Πίστη του, έμενε κλεισμένος μέσα εις το κατάλημμά του και δεν υπήκουε εις τις προτροπές των ανωτέρων του, οι οποίοι μη περιμένοντας από ένα τόσο άξιο και ικανό στρατιώτη τέτοια συμπεριφορά αμήχανα αντιδρούσαν, θαυμάζοντας ταυτοχρόνως το σθένος της ψυχής του ανδρείου.
Νομίζοντας ότι θα κάμψουν το φρόνημά του, τον άφησαν, όπως του είπαν, ‘να σκεφθεί’ τη στάση του για μια μέρα, ενώ ταυτοχρόνως άρχισαν να βασανίζουν άλλους Χριστιανούς στρατιώτες, προκαλώντας τους να θυσιάσουν εις τον βωμό της ψευτοθεάς Ρέας, ο οποίος βρισκόταν εις την πόλη των Ευχαϊτών. Μη αντέχοντας δε ο γενναίος στρατιώτης του Χριστού να βλέπει τόση ανομία εκ μέρους των αδίκων κριτών του, αλλά και θέλοντας να ενισχύσει το μαρτυρικό φρόνημα των συστρατιωτών του, έσπευσε τη νύκτα και έβαλε φωτιά στο ναό της Ρέας, αποδεικνύοντας πόσο ανίκανα είναι τα είδωλα να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Η πράξη του αυτή, απετέλεσε την αφορμή για να αρχίσει το προσωπικό μαρτύριο του Αγίου. Μαστιγώσεις, εγκαύματα, φυλάκιση, στρεβλώσεις των αρθρώσεων, αφαίρεση των οδόντων, ήταν μερικά από τα μέσα τα οποία χρησιμοποίησαν οι δήμιοι, στην προσπάθειά τους να μετατρέψουν το φρόνημα του μάρτυρα. Τελικώς δε όταν είδαν ότι τίποτε δεν απέδιδε, αντιθέτως προκαλώντας τον θαυμασμό των πολιτών μετέστρεφε πολλούς εις την Αγία και αμώμητο Πίστη των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, απεφάσισεν ο έπαρχος της πόλεως και ο διοικητής της λεγεώνας εις την οποία μέχρι τότε υπηρετούσε, να τον κάψουν ζωντανό, ως εκδίκηση για τον τρόπο με τον οποίον κατέστρεψε το βωμό τους. Και υπέμεινε ο γενναίος αθλητής του Χριστού με χαρά το μαρτύριο, εκλαμβάνοντάς το ως θέλημα Θεού και τελευταίο επί γης στέφανο δόξης.
Πολλά είναι τα σημεία του βίου του μάρτυρος τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμή σχολιασμού και εξαγωγής ψυχοφελών συμπερασμάτων. Επειδή όμως, τελευταίως έχει γίνει πολύς λόγος σχετικώς, αξίζει να αφιερώσουμε, με αφορμή το βίο του μάρτυρος, το υπόλοιπο της ομιλίας μας εις ένα λεπτό σημείο, το οποίο πολλοί το χρησιμοποιούν ως αφορμή για να εκτοξεύσουν κατηγορίες και να δημιουργήσουν δυσμενείς εντυπώσεις εις βάρος της αγιωτάτης Εκκλησίας μας. Αναφερόμαστε εις την επίπλαστη εικόνα, η οποία αορίστως πλανάται ως δήθεν ιστορικώς τεκμηριωμένη, συμφώνως με την οποία οι Χριστιανοί ευθύνονται για την καταστροφή πολλών μνημείων του αρχαίου πολιτισμού, καταστρέφοντας όχι μόνον έργα τέχνης, αλλά και στοιχεία γνώσεως. Μάλιστα δε, θεωρούν ότι υπήρξε δεδομένη η τακτική της Εκκλησίας να καταστρέφει αρχαία σεβάσματα, προκειμένου να επιβάλει την πίστη της.
Βεβαίως, κάθε καλόπιστος μελετητής αντιλαμβάνεται το μάταιο αυτών των κατηγοριών, μιας που δεν είναι δυνατό να αντιμετωπίζονται οι διωκόμενοι ως διώκτες. Είναι προφανές ότι εις την ρωμαϊκή αυτοκρατορία οι αδύναμοι, οι ανυπεράσπιστοι, εκείνοι που εβίωναν τη βία και υπέμεναν κάθε λογής καταπιέσεις και μάλιστα με κρατική εντολή, ήταν οι Χριστιανοί, οι Άγιοι Μάρτυρες της Πίστεως. Δεν ήταν δυνατόν λοιπόν, οι καταδιωγμένοι και περιφρονημένοι Χριστιανοί να είναι εις θέση να οργανώσουν μία συστηματική εκστρατεία καταστροφής των ειδώλων και των σεβασμάτων της αρχαίας πλάνης.
Πρέπει λοιπόν, εν πρώτοις να τονίσουμε το γεγονός ότι πράγματι υπάρχουν τέτοια περιστατικά, καταστροφής των ειδώλων των ψευτοθεών εις τους βίους των Αγίων. Εάν όμως, τα μελετήσει κανείς εις την πληρότητά τους, διαπιστώνει ότι ουσιαστικώς η καταστροφή τους δεν είναι τίποτε άλλο από μια πράξη πνευματικής ελευθερίας. Τα είδωλα χρησιμοποιούνται από τους διώκτες των Χριστιανών ως σημεία αναφοράς εις την πνευματική καταπίεση, την οποία υφίσταντο οι άνθρωποι, οι οποίοι επί ποινή θανάτου υποχρεούνταν να αποδεχθούν την ψεύτικη λατρεία αυτών των ειδώλων. Όταν λοιπόν κάποιοι Χριστιανοί κατέστρεφαν τα είδωλα, δεν το έκαναν για να εξαφανίσουν μνημεία τέχνης και γνώσεως, αλλά για να σπάσουν τα ορατά δεσμά, τα οποία κρατούσαν χιλιάδες ανθρώπους υποταγμένους εις το ψεύδος του δωδεκαθέου, προσανατολίζοντάς τους ταυτοχρόνως εις έναν απάνθρωπο σύστημα ηθικής. Η λατρεία των θεών αυτών περιελάμβανε στοιχεία ανηθικότητος, βίας, θρησκοληψίας, μαγείας, σκοταδισμού. Όταν λοιπόν οι Χριστιανοί στρέφονταν εναντίον των ειδώλων, το έκαναν όχι από πνεύμα αντεκδικήσεως των διωκτών τους, αλλά ως μία απτή απόδειξη εις τα μάτια των συγχρόνων τους, ότι αυτό που πίστευαν και προσκυνούσαν για θεό δεν ήταν ικανό, όχι να τους βοηθήσει, αλλά ούτε τον ίδιο του τον εαυτό να προστατεύσει. Επομένως, ματαίως ήλπιζαν οι άνθρωποι ότι εις τα ξόανα θα εύρισκαν την ελπίδα και την παρηγορία, τη λύτρωση και τη σωτηρία.
Εξάλλου, πολλά από αυτά τα αγάλματα εντυπωσίαζαν τους ανθρώπους επιτελώντας σημεία και τέρατα ακριβώς διότι ήταν κατοικητήρια δαιμόνων. Εις το βίο της Αγίας Παρασκευής και πολλών άλλων Αγίων, διαβάζουμε ότι η Αγία διά της προσευχής της έκανε τα δαιμόνια που κατοικούσαν μέσα εις τα αγάλματα να ομολογήσουν την παγίδα, την οποία κατεργάζονται για τους ανθρώπους, και εις τη συνέχεια να προκαλέσουν παρουσία πλήθους τη συντριβή των αγαλμάτων χωρίς να τα αγγίξει ανθρώπινο χέρι. Έτσι, και πάλι τέτοια περιστατικά σημασιοδοτούν την πνευματική ελευθερία και νοηματοδοτούν την απαλλαγή του ανθρώπου από την καταπίεση των δαιμόνων και του σκοτεινού τους έργου.
Ας σκεφθούν όμως, όσοι εις τις ημέρες μας χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για αυτές τις δήθεν ‘καταστροφές’, πόσα τέτοια αγάλματα καταστράφηκαν από τους ίδιους τους θιασώτες της αρχαίας θρησκείας. Έτσι, είναι γνωστό ότι το ιερό του Δία εις την Ολυμπία καταστράφηκε από τους ίδιους τους ιερείς των ειδώλων, οι οποίοι μη έχοντας άλλη ύλη, χρησιμοποίησαν του κίονες και τις πέτρες του ναού για να κτίσουν αμυντικές οχυρώσεις προκειμένου να αποκρούσουν τις συνεχείς επιθέσεις πειρατών.
Αλλά, ας τονισθεί και το γεγονός ότι εάν έχουμε διασωθέντα μνημεία αρχαίας τέχνης, αυτά υφίστανται μέχρι σήμερα διότι Χριστιανοί τα διεφύλαξαν. Καυχόμαστε όσοι κατοικούμε εις την Αθήνα για το κατ’ εξοχήν σύμβολό της• την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα. Πώς διεσώθησαν όμως, τα μνημεία αυτά; Διεσώθησαν επειδή οι Χριστιανοί τα μετέτρεψαν εις Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου της Αθηναιωτίσσης και έτσι, προκειμένου να τα χρησιμοποιούν, τα συντηρούσαν εκ παραλλήλου. Η μεγάλη καταστροφή των μνημείων αυτών επήλθε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οπότε οι Τούρκοι κατακτητές αφαίρεσαν το Ναό από τους Ορθοδόξους και τον μετέτρεψαν εις πυριτιδαποθήκη, οπότε εις μιαν επιδρομή των πειρατών του Μοροζίνη μια οβίδα ανετίναξε το όλο κτίσμα και απέμεινε έτσι όπως το βλέπουμε σήμερα.
Αδελφοί μου.
Ζητούμε συγγνώμη από τη αγάπη σας για το ότι αντί να αναφερθούμε εις κάποιο πνευματικό θέμα, αναλώσαμε την αποψινή ομιλία απολογητικώ τω τρόπω. Όμως πρέπει επιτέλους οι διαρκείς ύβρεις και η ασυστόλως ψευδής πολεμική κατά της αμωμήτου Πίστεως της Αγιωτάτης Εκκλησίας μας κάποτε να παύσουν και τα ψεύδη των δήθεν διανοουμένων να απαντηθούν, ώστε να φανεί η ιστορική αλήθεια. Να γνωρίζετε ότι ως Χριστιανοί δεν έχουμε να ντραπούμε για τίποτε. Άλλοι είναι εκείνοι οι οποίοι θα έπρεπε να ντρέπονται για το γεγονός ότι δεν κατέστρεψαν απλώς υλικά αντικείμενα, αλλά αφαίρεσαν εις το όνομα της πλάνης τους, ανθρώπινες ζωές και υποβάθμισαν και ευτέλισαν ως αξία το υπεροχότερο δημιούργημα του Παναγίου Θεού.
Απόψε λοιπόν, οπότε και εορτάζουμε τιμητικώς την μνήμη του Αγίου Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τήρωνος, ας προσευχηθούμε εις τον Πάνσοφο Θεό να ανοίξει τα μάτια της ψυχής όσων επιμένουν να εθελοτυφλούν και ας τους αποκαλύψει το φως Του ώστε και αυτοί να ζήσουν μέσα εις την αλήθεια Του. Αμήν.